GAS... zelf beheren? Een strategische keuze voor lokale besturen

Steeds meer steden en gemeenten zetten in op een leefbare publieke ruimte door overtredingen op het vlak van snelheid, overlast, foutparkeren, stilstaan en het vrijhouden van doorgangen actief aan te pakken. Maar daarbij rijst een belangrijke vraag: hoe organiseer je als lokaal bestuur het sanctioneringsproces van GAS-boetes op een efficiënte, haalbare en toekomstgerichte manier?

Met de juiste digitale ondersteuning zijn er vandaag verschillende trajecten mogelijk. Gemeenten kunnen ervoor kiezen om de sanctionering volledig uit te besteden, of ze kunnen het beheer zelf in handen nemen. Beide opties hebben hun eigen logica, afhankelijk van de interne capaciteit, beleidskeuzes en financiële overwegingen.

Van observatie tot dossier: Het digitale hart van GAS

Elke GAS-procedure begint met een vaststelling op het terrein. Dit kan gebeuren via een vaststellend ambtenaar met een InTouch-handcomputer, of volledig automatisch via ANPR-camera’s of een scanvoertuig, in samenwerking met onze partners.

De vaststellingen worden automatisch getoetst aan het digitale systeem voor doorgangsrechten of snelheidsbeperking, of er gebeurt een visuele controle voor foutparkeren. Voertuigen die rechtmatig aanwezig waren, worden onmiddellijk uit het systeem gefilterd. De geldige overtredingen blijven over en worden verrijkt met persoonsgegevens. Via de InTouch GAS-software wordt hiervan automatisch een financieel dossier aangemaakt, klaar voor afhandeling.

Vanaf dit punt staat de gemeente voor een keuze: wordt de verdere afhandeling uitbesteed aan een externe partij, of organiseert men die in eigen beheer?

Extern beheer: eenvoud met een prijskaartje

Wanneer een lokaal bestuur kiest voor externe afhandeling, worden de sanctionering en inning van GAS-boetes overgedragen aan een externe partij, meestal een intercommunale, provinciebestuur of een intergemeentelijk samenwerkingsverband zoals C-smart. Die instantie beschikt over een eigen sanctionerend ambtenaar die de dossiers opvolgt. 

"Veel steden en gemeenten staan voor de uitdaging om duizenden GAS-boetes efficiënt te verwerken volgens de wettelijke procedures.  Elke GAS-5-inbreuk vereist evaluatie door een sanctionerend ambtenaar, het opleggen van een passende sanctie en communicatie met de overtreder. C-smart biedt hiervoor een unieke oplossing met zijn Sanctionerend-ambtenaar-as-a-Service. Gespecialiseerde sanctionerende ambtenaren van C-smart nemen de behandeling van GAS-5-dossiers volledig in handen voor uw bestuur – van de vaststelling tot en met de boete-oplegging. Zo bent u zeker van een correcte toepassing van de GAS-5-wetgeving zonder uw eigen diensten te overbelasten. Bovendien zorgt C-smart voor juridisch advies, administratie en rapportering rond deze dossiers." (https://c-smart.be/verkeersveiligheid/)

Voor veel gemeenten is dit een laagdrempelige manier om snel met GAS aan de slag te gaan, zonder bijkomend personeel aan te stellen of specifieke kennis op te bouwen. De externe partij neemt het proces uit handen en voorziet in de volledige administratieve afhandeling.

Daar staat wel een structurele kost tegenover per dossier. Bij een hoger aantal dossiers kunnen die kosten aanzienlijk oplopen en kan het nuttig zijn om naar eigen beheer te kijken. In eigen beheer kan men een sanctionerende ambtenaar aanstellen die de verwerking doet voor meerdere naburige gemeenten (bv. in dezelfde politiezone). Op deze manier geniet men van schaalvoordelen.

Samengevat – Extern beheer via de provincie, een intercommunale of C-smart

Eigen beheer: efficiëntie en controle combineren

Sommige gemeenten kiezen ervoor om de sanctionering van GAS-overtredingen zelf te organiseren. In dat geval wordt een interne medewerker aangesteld als sanctionerend ambtenaar (na het volgen van een opleiding van 40 uur), vaak in combinatie met andere taken. Dankzij de verregaande automatisering in de InTouch-software is dit in de praktijk goed haalbaar, ook bij beperkte personeelsinzet. Men kan eveneens een sanctionerend ambtenaar aanstellen voor de verwerking van meerdere gemeenten, zodat men deze ambtenaar efficiënt kan inzetten.

De software ondersteunt het volledige administratieve proces, van het bundelen van vaststellingen tot het opmaken van dossiers en verzenden naar de burger via Speos en/of e-box.

Daarbij bleef tot voor kort het behandelen van burgerverweer een hoofdzakelijk manuele stap in dat proces. De sanctionerend ambtenaar moest elk verweer afzonderlijk lezen, beoordelen en motiveren waarom het wel of niet aanvaard werd. Vandaag kan ook dat deels worden ondersteund door InTouch.

Via Inty, een AI-ondersteunde module, wordt het verweer automatisch geanalyseerd. Op basis van de inhoud stelt het systeem een voorstel van motivatie op. De ambtenaar behoudt steeds de finale beslissing, maar krijgt zo een eerste onderbouwde aanzet die tijd kan besparen en het werk vergemakkelijkt.

Een keuze met impact op beleid èn budget

De keuze tussen eigen beheer of uitbesteding hangt af van de beschikbare capaciteit, beleidsprioriteiten en financiële ruimte van de gemeente. Wie kiest voor eigen beheer, krijgt meer autonomie en betaalt een lagere verwerkingskost, maar moet wel de nodige structuur voorzien. Externe verwerking biedt gemak, maar aan een hoger tarief en met minder directe controle.

Wat vaststaat: met de juiste digitale ondersteuning wordt het beheren van GAS-dossiers een haalbare kaart voor elk lokaal bestuur. Zowel op vlak van efficiëntie als beleidsmatige sturing.